Wpisanie dłużnika na tak zwaną „czarną listę” jest potocznym określeniem na umieszczenie danej osoby lub instytucji w rejestrze osób zadłużonych lub niewypłacalnych. Wpis na „czarną listę” oznacza zatem, że dłużnik został zidentyfikowany jako ryzyko finansowe przez instytucję finansową lub inne podmioty udzielające kredytów lub pożyczek. Jest to rodzaj ostrzeżenia dla potencjalnych wierzycieli, że dana osoba lub instytucja może mieć problemy z regulowaniem swoich zobowiązań finansowych. Na „czarną listę” można trafić także wtedy, gdy nie reguluje się płatności za bieżące rachunki, polisę ubezpieczeniową, mandaty czy nawet alimenty.
Listy prowadzone przez biura informacji gospodarczej
W praktyce termin „czarna lista dłużników” odnosi się do bazy danych prowadzonych przez biura informacji gospodarczej funkcjonujących w oparciu o ustawę z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.
Rolą biur jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji gospodarczych, polegające na przyjmowaniu informacji gospodarczych od wierzycieli, ich przechowywaniu i ujawnianiu.
Biura informacji gospodarczej udostępniają zatem informacje finansowe na temat dłużników instytucjom, które chcą zbadać wiarygodność finansową swoich klientów.
Czym jest biuro informacji gospodarczej?
Biuro informacji gospodarczej może być prowadzone wyłącznie w formie spółki akcyjnej, o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4 miliony złotych. Zgodnie z ustawą, aktualnie, takimi biurami są:
- BIG InfoMonitor S.A.,
- Krajowy Rejestr Zadłużonych,
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
Kto może trafić na „czarną listę”?
Na „czarną listę” może zostać wpisany zarówno konsument, jak i przedsiębiorca.
Sam wpis jest dokonywany na wniosek wierzyciela. Wpisanie dłużnika na „czarną listę” odbywa się odmiennie w zależności od tego czy dłużnik jest konsumentem czy przedsiębiorcą.
Przedsiębiorca na „czarnej liście”
Wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego przedsiębiorcą wyłącznie wówczas, gdy:
- zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej;
- łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika wobec wierzyciela wynosi co najmniej 500 złotych;
- zobowiązania są wymagalne od co najmniej 30 dni;
- upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi niebędącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika niebędącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres siedziby dłużnika lub miejsca wykonywania działalności gospodarczej albo na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.
Konsument na „czarnej liście”
Wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy:
- zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki;
- łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych;
- zobowiązania są wymagalne od co najmniej 30 dni;
- dodatkowo, upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu – na adres miejsca zamieszkania albo na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura oraz nie upłynęło 6 lat od dnia wymagalności zobowiązania, a w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd nie upłynęło 6 lat od dnia stwierdzenia roszczenia.
„Czarna lista” – konsekwencje
Wpisanie dłużnika na „czarną listę” skutkuje powstaniem szeregu problemów – zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym dłużnika.
W pierwszej kolejności na dłużnika są nakładane ograniczenia kredytowe. Dłużnik może napotkać trudności w uzyskaniu nowych kredytów lub pożyczek, ponieważ instytucje finansowe mogą unikać udzielania im finansowania z uwagi na ryzyko niewypłacalności.
Wpis na „czarną listę” może również negatywnie wpłynąć na ocenę kredytową dłużnika w kontekście zawierania przez niego przyszłych transakcji handlowych, a także korzystania z usług takich jak zawarcie umowy leasingu, ubezpieczenia, dostawy internetu czy telefonii komórkowej. Takie ograniczenia niewątpliwie utrudniają także prowadzenie bieżącej działalności gospodarczej w przypadku dłużników niebędących konsumentami.
Konsekwencją wpisu na „czarną listę” może być także odmowa dokonania zakupu na raty lub z odroczonym terminem płatności. Jeśli nawet dłużnikowi uda się uzyskać kredyt, może być obciążony wyższym oprocentowaniem lub bardziej rygorystycznymi warunkami spłaty z powodu jego historii kredytowej.
Podsumowanie
Wpis na „czarną listę” skutecznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów. Dlatego też w razie problemów finansowych warto podjąć działania, których celem jest porozumienie się z wierzycielami i restrukturyzacja istniejących zobowiązań finansowych. Nasi eksperci posiadają wieloletnie, praktycznie doświadczenie w doradztwie zarówno na rzecz wierzycieli, jak i dłużników – zachęcamy do kontaktu i poznania możliwości dotyczących restrukturyzacji, a w ostateczności – ogłoszenia upadłości.
