Zakończenie działalności spółki może nastąpić zarówno w drodze ogłoszenia przez nią upadłości, jak też jej likwidacji. Chociaż oba rozwiązania skutkują zakończeniem działalności spółki to jednak różnią się zasadniczo podstawami oraz sposobem ich przeprowadzenia. Korzystając z decyzji o zakończeniu prowadzenia działalności przez spółkę warto mieć na uwadze jakie są zasady przeprowadzania obu tych procesów, które szczegółowo analizujemy w niniejszym artykule.
Kiedy likwidacja, a kiedy upadłość?
Likwidacja spółki jest możliwa w sytuacji wypłacalności spółki, zaś postępowanie upadłościowe powinno zostać zastosowane do tych podmiotów, które nie są wypłacalne.
Decyzja o likwidacji spółki
Decyzja o likwidacji spółki może zostać podjęta przez każdego ze wspólników i może zostać podjęta z różnych przyczyn.
Art. 58 KSH wymienia przyczyny rozwiązania spółki jawnej, w razie wystąpienia których należy przeprowadzić likwidację spółki jawnej, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki (art. 67 KSH).
W praktyce do najczęstszych przyczyn zaliczamy:
- utratę zaufania do wspólników i partnerów biznesowych;
- wyczerpanie dotychczasowej formy działalności;
- brak dalszych perspektyw na funkcjonowanie spółki.
Ogłoszenie upadłości spółki
Inaczej natomiast sytuacja przedstawia się, gdy spółka chce ogłosić upadłość, ponieważ upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.
Niewypłacalność rozumiana jest jako utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że spółka traci zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, gdy jej zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jej majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Do majątku spółki nie wlicza się składników niewchodzących w skład masy upadłości, a do zobowiązań pieniężnych nie wlicza się zobowiązań przyszłych, w tym zobowiązań pod warunkiem zawieszającym oraz zobowiązań wobec wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach.
Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Domniemania odnoszące się do spółek nie dotyczą spółek osobowych, w których co najmniej jednym wspólnikiem odpowiadającym za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem jest osoba fizyczna.
Specyfikacja postępowania likwidacyjnego
Procedura likwidacji spółki jest postępowaniem, którego celem jest zakończenie spraw prowadzonych przez spółkę i wykreślenie jej z Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).
Celem formalnego zakończenia działalności spółki, wspólnicy bądź akcjonariusze spółki decydują o podjęciu uchwały o jej likwidacji i wyznaczeniu likwidatorów.
Zadaniem likwidatorów jest zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki.
Likwidacja spółki kończy się postanowieniem sądu rejestrowego o wykreśleniu spółki z Krajowego Rejestru Sądowego.
W przypadku spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej nie ma obowiązku prowadzenia postępowania likwidacyjnego. Aby mogło dojść do likwidacji tych spółek ich zobowiązania muszą zostać uregulowane w całości. W tych też przypadkach najczęściej dochodzi do likwidacji spółki poprzez przejęcie całego majątku spółki przez jednego lub kilku wspólników bądź przez sprzedaż majątku spółki i spłatę zobowiązań.
Gdyby okazało się, że w trakcie likwidacji spółki stała się ona niewypłacalna, wówczas likwidator jest zobowiązany do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.
Postępowanie upadłościowe
Postępowanie w przedmiocie upadłość spółki rozpoczyna się wydaniem postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Sąd upadłościowy jest zatem jedynym uprawnionym do oceny czy spółka może ogłosić upadłość czy też nie.
Z tą chwilą cały majątek spółki staje się masą upadłości i przechodzi pod zarząd syndyka, którego głównym zadaniem jest jego spieniężenie i spłacenie wierzycieli.
W przeciwieństwie do likwidatora, syndyk jest podmiotem fachowym, który musi posiadać stosowne uprawnienia.
Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić sama spółka, jak i jej wierzyciele. W przypadku likwidacji spółki wierzyciele nie mają takiego uprawienia.
Upadły traci prawo do zarządu masą upadłościową i w tym zakresie jest zastępowany przez syndyka, który podejmuje czynności celem doprowadzenia do podziału środków uzyskanych ze zbycia masy upadłości.
Po dokonaniu podziału środków należących do masy upadłościowej i zakończeniu właściwego etapu postępowania upadłościowego, syndyk podejmuje działania zmierzające do zakończenia bytu prawnego spółki i składa wniosek o wykreślenie spółki z Krajowego Rejestru Sądowego. Podobnie jak w procedurze likwidacji, następuje on wraz z chwilą uprawomocnienia się wykreślenia spółki z rejestru.
