Członkowie zarządu spółki z o.o. ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki niezależnie od samej spółki, jak i jej wspólników. Kodeks spółek handlowych przewiduje kilka sytuacji, w których odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. ma charakter majątkowy, to znaczy dotyczy odpowiedzialności powstałej z tytułu wymagalności należności głównej, przysługującej wierzycielowi wobec spółki, z tytułu odsetek od wymagalnej wierzytelności pieniężnej, a także wszelkich kosztów procesowych i egzekucyjnych, jeżeli takowe powstały. Co istotne, gdy wspólnik spółki z o.o. pełni funkcję członka zarządu odpowiada za zobowiązania spółki na zasadach przewidzianych dla członków zarządu.
Odpowiedzialność wobec wierzycieli
Jeżeli członkowie zarządu umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu wszystkich członków zarządu, odnośnie tego że, wkłady:
- zostały wniesione w całości przez wszystkich wspólników;
- na podwyższony kapitał zakładowy zostały wniesione w całości;
odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego.
Członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają zatem wobec wierzycieli spółki, a nie wobec samej spółki. Odpowiedzialność ta warunkowana jest jedynie faktem podania fałszywych danych umyślnie lub przez niedbalstwo i brakiem upływu okresu trzyletniego. Wierzyciel nie musi wykazywać szkody ani tego, że jego wierzytelność nie została zaspokojona przez spółkę.
Odpowiedzialność członków zarządu jest niezwykle dotkliwa, gdyż jest to odpowiedzialność solidarna ze spółką, ale nie subsydiarna, co oznacza każdy wierzyciel spółki może we wskazanym w przepisie okresie trzech lat żądać bezpośrednio od członka zarządu świadczenia, do którego zobowiązana była spółka.
W takiej sytuacji członek zarządu może się zwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że nawet przy dołożeniu należytej staranności nie mógłby rozpoznać, że dane zawarte w stosownym oświadczeniu są nieprawdziwe, co w praktyce jest niezwykle trudne.
Odpowiedzialność za szkodę
Członek zarządu spółki z o.o. odpowiada majątkowo wobec spółki także za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi w tym zakresie winy.
Członek zarządu nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.
Majątkowy i solidarny charakter odpowiedzialności
Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. ma charakter majątkowy i solidarny, także wtedy, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna.
W praktyce oznacza to sytuacje, w których majątek spółki nie pozwala na zaspokojenie roszczeń wierzycieli w całości lub w części.
Uchylenie się odpowiedzialności
Istnieją jednak sytuacje, w których – po spełnieniu pewnych warunków – członek zarządu spółki z o.o. może uchylić się od poniesienia tej odpowiedzialności. Jeżeli członek zarządu spółki z o.o. wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu.
Odpowiedzialności unika także członek zarządu spółki z o.o., który wykaże, że choć nie doszło we właściwym czasie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, to miało to miejsce nie z jego winy, a w szczególności jeżeli wykaże, że we wskazanym terminie trzydziestodniowym otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Odpowiedzialności majątkowej unika także ten członek zarządu spółki z o.o., który wykaże, że choć nie doszło we właściwym czasie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, to wierzyciel nie poniósł szkody.
Zaległości podatkowe i ZUS
Odpowiedzialność majątkowa członków zarządu, jako osób trzecich, za zobowiązania publicznoprawne niewypłacalnej spółki ma miejsce także na gruncie prawa podatkowego. Za zaległości podatkowe w spółce z o.o. odpowiadają członkowie jej zarządu solidarnie i całym swoim majątkiem.
Odpowiedzialność ta ma charakter odpowiedzialności gwarancyjnej, której przesłanką jest fakt nieuiszczenia należności podatkowych (składkowych) przez dłużnika, wynikający z niedołożenia staranności wymaganej od członków zarządu.
Członkowie zarządu odpowiadają za zaległości w spłacaniu podatków, dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Członek zarządu ma możliwość zwolnienia się z tej odpowiedzialności, kiedy wskaże mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części lub wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, albo niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy.
Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje także zaległości podatkowe, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Na analogicznych zasadach członek zarządu spółki z o.o. odpowiada za zaległości spółki wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w tym przede wszystkim za niezapłacone składki z tytułu ubezpieczenia społecznego.
Podsumowanie
Członkowie zarządu spółki z o.o. ponoszą majątkową odpowiedzialność za zobowiązania spółki wobec wierzycieli, która jest solidarna, lecz nie subsydiarna. Oznacza to, że wierzyciele mogą dochodzić swoich roszczeń bezpośrednio od członków zarządu, jeśli podali oni fałszywe informacje lub zaniechali działań, takich jak zgłoszenie wniosku o upadłość. Odpowiedzialność ta obejmuje również zaległości podatkowe i składki ZUS, jeśli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Istnieją jednak sposoby uchylenia się od tej odpowiedzialności, m.in. wykazanie należytej staranności lub otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.
